De Krijgsgevangene
DE OORLOG WAS WREED. Ondanks de internationale overeenkomsten die door beide strijdende partijen getekend waren, had de militaire eenheid in het geheim bevel gekregen alle krijgsgevangenen die in hun handen vielen te doden. Een van de gevangenen haalde een foto van zijn vrouw uit zijn zak en kuste die. De sergeant, verantwoordelijk voor de terechtstelling, kreeg medelijden met de mooie, jonge vrouw op de foto en spaarde het leven van de man. Toen de oorlog voorbij was en de krijgsgevangene thuiskwam, ontdekte hij dat zijn vrouw hem tijdens zijn afwezigheid ontrouw was geweest. Hij vermoordde haar. Desondanks kuste hij van tijd tot tijd de foto die zijn leven gered had.
Yitzchak Oren.
Zalig zijn de schelen
Het was eigenlijk niet zo'n onaardig baantje. Vrienden kwamen langs om mij in dat hokje te zien zitten, waarin ik gedichten schreef voor Mandril en kinderhoorspelen voor de KRO. Mijn neef Frans, de fotograaf, kwam op visite in een kameelharenjas, behangen met dure camera's.'Wat verdien je hier?', vroeg hij. Ik noemde het bescheiden bedrag. Hij viel bijna van zijn stoel. 'Maar dat is NIETS!', schreeuwde hij. Dat was waar. Maar ik had ook niet veel hoofdbrekens. En als de zon scheen, zat ik op de stoep met een flesje cola.
Herman Pieter de Boer
Creativiteit
'Steeds meer jongeren verdienen tegenwoordig een zakcentje bij met het bedenken van concepten, oplossingen of nieuwe producten voor bedrijven. Slim, want de beste ideeën bedenk je voor je dertigste. De tijd van stoffige uitvinders op stoffige zolderkamers is allang voorbij. De eerste spaceshuttle is bedacht en ontworpen door mensen onder de dertig en veel Nobelprijswinnaars worden op hun zestigste beloond voor theorieën die zij bedachten voordat ze dertig waren. Of kijk naar de oprichters van Facebook en Google. Jongeren zijn onbevangen, geloven in hun idee en durven ermee aan de slag te gaan. Hoe zorgen we ervoor dat treinreizigers sneller in- en uitstappen? Wat is jouw idee om je thuis comfortabeler te voelen? Hoe voorkomen we dat mensen langs de spoorbaan lopen? Het zijn enkele 'opdrachten' die door bedrijven uitgeschreven zijn onder studenten. Naar mate je ouder wordt en meer ervaring hebt, ga je onbewust meer in de haalbaarheid van je ideeën denken. Jongeren zijn in staat om echt out-of-the-box te denken. Ze zien een probleem voor het eerst en worden niet beperkt door hun ervaringen of meningen van managers. Deze vrijheid geeft hun de mogelijkheid unieke combinaties te maken en waanzinnige ideeën te bedenken. Regelmatig zijn die ideeën niet direct haalbaar, maar het opent de ogen van organisaties en helpt hen te innoveren.'
(Metro, 12 juli 2016)
Kapitalisme
'Aan het begin van de 20e eeuw lanceerde de Oostenrijkse econoom Schumpeter een theorie over economische vernieuwing die de afgelopen jaren veel aandacht heeft gekregen. Schumpeter beweerde dat het mechanisme van het kapitalisme bestond uit 'creatieve destructie', dat wil zeggen dat een kapitalistische economie functioneert mits er voortdurend sprake is van innovatie, waarbij het nieuwe op een creatieve manier het oude vernietigt. Innovatie is uiterst complex - er komen maatschappelijke groeperingen aan te pas, modes en smaken, oorlogen en politiek - maar er zit altijd een vonk of een kern in, die essentieel is voor het realiseren van die innovatie. Zo'n vonk is bij elke economische innovatie hetzelfde, betoogt Schumpeter, hij bestaat altijd uit een kleine groep mensen. En bovendien maakt dit kleine groepje vernieuwers bijna nooit deel uit van de heersende orde, want de heersende orde heeft domweg geen behoefte aan verandering. Het is dit kleine moedige groepje nieuwelingen dat een kans ziet en doorzet. Ze nemen risico's en ruimen obstakels uit de weg, waaronder de belemmeringen die zijn opgeworpen door het establishment, en als ze geluk hebben, dan lukt het ze. Daarna probeert een andere groep dat wat zij als eersten deden te evenaren en daarna weer anderen, net zo lang tot wat eerst riskant en radicaal was, deel is geworden van de gevestigde orde.'
Schumpeters theorie is op allerlei zaken van toepassing, ook op die van de digitale revolutie. Concerns als Apple en Microsoft zijn gestart door buitenstaanders die een visie hadden en een gat in de markt vonden.
Spinoza
'Het is verkeerd om God als de Schepper te zien en de aarde als zijn schepping. Deze opvatting devalueert het begrip 'God' door het een menselijke gedaante op te dringen.God is het geheel van alles wat er is. God is de oneindige substantie en die omvat alle gedachten'.
Spinoza stelde dat God bestond, volgens hem was het bestaan van God een logische noodzakelijkheid. Maar Spinoza's God denkt niet, heeft geen medelijden, kijkt niet toe, is niet barmhartig en verhoort geen gebeden. 'Alles wat is, is in God en niets kan bestaan of worden gedacht zonder God'.
Arm en rijk
Tolstoj: 'In rijkdom zijn we allemaal hetzelfde. In armoede verschillen we'.
Macht
Amos Oz in zijn boek Judas:
'De waarheid is dat alle macht ter wereld een vijand niet in een vriend kan veranderen. Hij kan een vijand in een slaaf veranderen, maar niet in een kameraad. Met alle macht ter wereld kun je een fanaticus niet veranderen in een tolerant iemand. En met alle macht ter wereld kun je een wraakzuchtige niet veranderen in een vriend.'
Macht
De presidentsstrijd in de Verenigde Staten tussen Clinton en Trump, gewonnen door Trump is net voorbij. Ik heb me wekenlang verbaasd over het inhoudsloze gebral van beiden. Nu lees ik de politieke thriller Morten, geschreven door Anna Levander, het pseudoniem voor het schrijvers- en journalistenduo Annet de Jong en Dominique van der Heyde. Het gaat over een politicus, die tijdens de verkiezingsstrijd alles doet om de kiezer te winnen. Clinton, Trump en Morten laten zich alledrie leiden door een ongebreidelde zucht naar macht. Geen van hen heeft iets van zichzelf te bieden aan de mensheid.
Het doet me denken aan de enige fabel uit de Bijbel, die te vinden is in Richteren 9:
Toen vertelde Jotam een verhaal. Hij zei: "Op een dag wilden de bomen een koning hebben. Ze vroegen aan de olijfboom: "Wil jij onze koning worden?" Maar de olijfboom antwoordde: "Waarom zou ik jullie koning willen worden? Dan zou ik geen olijven meer kunnen geven voor olijfolie, die gebruikt wordt om de goden en de mensen te eren!" Toen vroegen de bomen aan de vijgenboom: "Wil jij onze koning worden?" Maar de vijgenboom antwoordde: "Waarom zou ik jullie koning willen worden? Dan zou ik geen heerlijke, zoete vijgen meer kunnen geven!" Toen vroegen de bomen aan de druivenplant: "Wil jij onze koning worden?" Maar de druivenplant antwoordde: "Waarom zou ik jullie koning willen worden? Dan zou ik geen druiven meer kunnen geven voor wijn, waar de goden en de mensen vrolijk van worden!" Toen vroegen de bomen aan de doornstruik: "Wil jij onze koning worden?" En de doornstruik antwoordde: "Als jullie mij echt koning willen maken, dan mogen jullie in mijn schaduw zitten. Maar pas op! Als jullie mij voor de gek houden, zal er vuur uit mijn takken komen. En dan zullen alle cederbomen van de Libanonbergen verbranden!"
puberaal
Multatuli schreef Max Havelaar in de19e eeuw. De godsvruchtige Max, de hoofdpersoon, ergerde zich aan zijn puberzoon, die bij de bezoeken van dominee Wawelaar, hinderlijke vragen stelde aan de aardse herder:
'Wat was licht voor er zon was?'
'Wat zou er gebeurd zijn als Eva dien appel niet gegeten had?'
'Is mijn broertje verdoemd omdat hij voor den doop stierf?'
'Hoe hoog is Jezus opgevaren voor hij aan den rand kwam van onze atmosfeer, en waarheen ging hij verder?'
'Waartoe dienden die varkens in een land waar zwijnenvlees verboden was?'
'Hoe maakte men het met de nalatenschappen van de mensen die opstonden uit hunne graven?'
'Waarom heeft de duivel macht als hij door Christus overwonnen is?'
'Waarom sluiten wij onze huizen in een land dat christelijk is en waar dus geen dieven zijn?'
'Waarom mochten de Israëlieten goud en zilver medenemen dat aan de Egyptenaren toebehoorde?'
'Waarom is Jezus een zoon Davids, als Jozef die van David afstamde, zijn vader niet was?'
'Hoe weten wij dat God groot is, als wij hem niet begrijpen?'
'Hoe kwam Noach aan een paar ijsberen voor de ark?'
Vlinders
Vlinders: Sommige soorten leven een heel seizoen, andere maar één dag, maar ze halen eruit wat erin zit.
Simone van der Vlugt in Ginevra
telefoon
Het gebruik van de smartphone staat ter discussie, maar dat is niet nieuw. In de tijd van Louis Couperus, meer dan 100 jaar geleden, was dat al het geval met het gebruik van de telefoon.
Uit: De Stille Kracht van Louis Couperus
'Het misbruik van de telefoon voor huiselijk gebruik doodde alle gezelligheid tussen kennissen. Men zag elkaar niet meer, men hoefde zich niet meer te kleden en het rijtuig - de wagen - te laten inspannen, want men causeerde door de telefoon, in sarong en kabaai, in nachtbroek en kabaai, en zonder zich bijna te bewegen. De telefoon was vlak bij de hand en door de achtergalerij tjingelde telkens het belletje. Men belde elkaar op om niets, alleen om het plezier te bellen. De jonge mevrouw De Harteman had een intieme vriendin, die zij nooit zag en iedere dag, gedurende een half uur lang, besprak door de telefoon. Zij ging er bij zitten, zo vermoeide het haar niet. En zij lachte en schertste met haar vriendin, zonder zich behoeven te kleden en zonder zich te bewegen. Zo deed zij met andere kennissen ook: zij maakte haar visites door de telefoon. Zij bestelde haar boodschappen door de telefoon.'
teloorgang van vriendschap
'In verloren tijden schreef ik je bijna dagelijks. Dat werd wekelijks werd maandelijks werd jaarlijks werd eeuwlijks. In kan daar slechts laffe, halfgelogen excuses voor bedenken. Te weinig tijd. Te veel sociale wurgcontracten. Te lang on tour. Tevreden met een geliefde, die allang niet meer mijn geliefde is. Tevreden met een nieuwe geliefde. Niets is voor altijd, alles is voor nooit.'
Uit: IJsland van Ronald Giphart.